Las cosas mas bellas y mejores del mundo
no pueden verse ni tocarse
pero se sienten en el corazón

Helen Keller

Esku alfabeto espainiarra hezkuntza sisteman sartzen da

Urtarrilaren 22an, asteartea, aurkeztu zen Espainiako keinu hizkuntzarentzako proposamen curricularra, dokumentu hau CNSE (“Confederación estatal de personas sordas”) prestatu zuen MECen (“Ministerio de educación y ciencia”) laguntzarekin. Bertan adierazten da, Espainiako keinu hizkuntza behar dituen helburuak, edukiak eta irizpideak gure hezkuntzan arlo bat bezala jarduteko.

Ekintza honetan CNSEko burua, Luis Cañón, hezkuntzako idazkari nagusia, Alejandro Tiana eta Madrileko unibertsitateko garapen psikologiako eta hezkuntzako departamentuko zuzendaria, Gerardo Echeita.

Ekintzan ezagutzera eman dira proposamen curricular honetako material didaktikoak. Hau da, zenbait Dvd non agertzen da pausu eta metodologia egokienak arlo hau lehen eta haur hezkuntzan emateko.

Dvd hauek CNSE elkartea prestatu ditu eta bertan hezitzaile eta familiak orientatzeko beharrezko errekurtsoak agertzen dira. Hezitzaileak eta familiak neska-mutil gorrak Espainiako keinu hizkuntza irakasteko pausuak agertzen dira, heziketa on bat izan dezaten. Keinu hizkuntza ondo barneratu dezaten.

Braille idazkera

Braille idazkera irakurtzeko sistema bat da, ukipen idazkera da, hau pertsona itsuak irakur ahal izateko pentsatutako sistema da. Idazkera mota hau Louis Braille, Frantziarra, asmatu zuen XIX. Mendean. Louis Braille haur bat baino ez zenean itsu geratu zen istripu batean, bere aitaren tailerrean jolasten zuen bitartean.

Braille txikia zenen itsuentzako eskola batean egon zen. 13 urte zituenean bertako irakasle bat eskatu zion irakur eta idazteko sistema bat frogatzeko, sistema hori Charles Barbier militarra asmatu zuen.

Urteekin Braille konturatu egin zen sistema hori oso baliagarria zela eta antzeko sistema bat asmatu zuen 8 puntuekin. Urte batzuk geroago sistema hori aldatu eta 6 puntua egin zuen.

Braille sistema alfabeto bat da, ez hizkuntza bat. Brailleren bitartez letra, puntuazio marka, zenbaki... guztiak adierazi ahal dira. Eta honekin edozein hizkuntza idatzi ahal da.

Brailea 6 puntutako zeldaz osatzen da, puntuak erliebean daude. Argazkian ikusi ahal dezakegu nolakoa den Braille alfabetoa.

Keinu Hizkuntza

Keinu hizkuntza gor eta mutuek erabiltzen duten hitz egiteko era da. Tokian tokikoa, hizkuntza guztiek haien keinu kode propioa daukate. Baina hizkuntza bakoitza dialekto desberdinak eduki ahal dituzte.

Keinu hizkuntza, esku alfabetoa erabiltzen du. Hauetariko mola bi daude: Alde batetik Esku bakarrekoa, hau latindar alfabetoa du oinarri gisa, hau da, latinetik jatorri duten hizkuntzek erabiltzen dute.

Espainian XVI. Mendean sortu zen eta esaten denez judu komunitatean sortu egin zen gaur egun hemen erabiltzen den keinu hizkuntza. Hori dela eta “esku alfabeto espainiarra” izena hartu du historikoki, gaur egun “nazioarteko esku alfabetoa” izena duena.

Beste aldetik esku biko keinu hizkuntza dugu. Erresuma Batuan eta ingelesezko lurraldeetan erabiltzen dena. Mota hau Irlandan du jatorria.

Euskal Herrian, frantsesezko eta gaztelaniazko hizkuntza keinuak erabiltzen dituzte bertan bizi diren gor-mutuek. Euskaraz oraindik ez dago ezer araututa, aditu batzuk haien interesa adiera dute baian oraindik ez dute ezer lortu.

Beste hizkuntza batzuk kataluniera, Valentzia eta Balear Uharteetako dialektoak adibidez normalizatuagoak daude.

Federikoren bizipenak

Aurreko bideoan ikus dezakegu Gazte baten bizitza, itsutasuna duen haur baten bizitza. Gazte honek itsutasuna jaiotzetik dauka, 100% itsutasuna. Txikia zenean itsuentzako eskola batean egon zen 8 urte bete arte, adin horrekin gizartera integratzeko gai zen jada eta eskola arrunt batera joan zen. Bertan ez zituen arazo asko izan, lagunak egin zituen baina bazegoen irakasleren bat ez zegoela prest berari matematikako klaseak ematera. Urteekin itsuen futbol talde batean jolasten hasi zen.

Federiko gaur egun bizitza normal bat du eta oso pozik bizi da, bere familia gauza guztietan lagundu egiten du.

Itsu baten bizipenak

Itsuentzako Kirola

Itsuentzako badaude hainbat kirol, nahiz eta ezgaitasun bat izan pertsona hauek gai dira edozein kirol praktikatzeko.

Jardun ahal dituzten kirolak: Xakea, atletismoa, eskia, futbola, goalball, judoa, mendian ibili, igeriketa, powerlifting, bela, tiroa eta txirrindularitza tandemean.

Hauetariko kirol batzuetan pertsona hauek laguntza behar dute adibidez atletismoan, korrika egiterakoan beste pertsona batekin joan behar dira eskumuturretik lotuta, baina pertsona hori ezin da itsuaren aurretik joan. Itsua izan behar da erritmoa eramaten duena bestea bidea erakusten dio bakarrik.

Itsuentzako atletismoa

Kirol Paraolimpikoak

Badakigunez eta bideo honetan ikusi al dugunez, nahiz eta ezgaitasun sentsorialaren bat izan kirola ere praktikatu ala dute. Olimpiadetan ere parte hartu ahal dute, haietzako kirol bereziak egiten dituzte eta. Eta herri askotan lehiaketak prestatzen dituzte. Inguruetako herrietan dauden taldeak batu ete kirol desberdinetara jolasten dute. Hau bideoan argi eta garbi ikusten da, nola leku desberdinetako taldeak batu eta lehian aritzen dira bakoitza bere kirolean.

Itsuentzako ordenagailuak

Gaur egun, teknologia berriak gure gizartean guztiz barneratuta daude. Teknologia hauetan ordenagailuetan adibidez jasotzen dugun informazio guztia ikusmenaren bidez jasotzen dugu, hau da begiak erabiliz, baina badira pertsona batzuk ezgaitasun sentsorialak dituztenak, itsuak direnak, eta hauek ezin dute informazio hori jaso.

Badira elkarte asko horretan lan egiten ari direnak, pertsona hauei lana errazten aritzen direnak baina gutxi batzuk baino ez dira.

Badira ordenagailu batzuk ezgaitasun sentsorialak dituztenentzat egokituta daude. Argazkian ikusi dezakegun bezala. Ordenagailuko teklatuko beheko partean braillean jarrita daude letrak eta horrek asko errazten die lana, horretaz aparte bozgorailu bat dauka egiten dituen pauso guztiak esaten joaten dena. Teklatu hau; haririk gabeko braile teklatua deitzen zaio.

Teklatu hauetaz aparte badaude beste teknologia ezgaitasun sentsorialak dituzten pertsonentzako egokituta, inprimatzaileak adibidez, hauek orain del 30 urte hasi ziren saltzen.
Urteekin hobetuz joan dira. Baina ala ere braille eran idatzita dauden testuak asko okupatzen dute.

Nola jakin gure haurra gorra den ala ez?

Jaiotzen denetik lehenengo hiru hilabeteetan haurrak ahotsari erreakzionatzen dute, zer edo zer entzuten dutenean burua mugitzen dute soinua nondik datorren ikusteko. Erreakzio hau ez badute arazoren bat duela esan nahi du. Hilabete hauetan haurra soinu desberdinak egiten hasten da bere ahotsarekin, baina jaiotzetik gorrak badira gaitasun hau ez dute beraz ezin dute soinurik atera.

Hiru eta sei hilabete bitartean haurraren erreakzioa soinuarekiko burua mugitzea eta zezeltzea da, Baina haur gorrak gaitasun hauek ez dituzte.

Sei hilabetetik urte bat bete arte, haurrak jolasten duten bitartean eta pozik daudenean soinu desberdinak egiten dituzte haiek pozik daudela adierazteko, baina haur hauek ez dituzte soinu hauek egiten eta bere izena esaten ez dute erreakzionatzen.

Agur esatean ere ez dute erantzuten. Keinuekin egiten edo esaten ez bazaio ez du kasurik egiten.

Urte bat dutenean

• Ez dute aginduak ulertzen.
• Ez ditu esaldi motzak esaten.
• Bere izena ez daki.
• Gorputzeko atalak ez ditu ezagutzen.

Hiru urterekin

• Galdera errazei ez du erantzuten.
• Esaldiak ez ditu errepikatzen.
• Esaten duena ez da ulertzen.

Lau urte dituenean

• Ezin du elkarrizketarik izan.
• Eskolan atzeratua dago.

Haur bat arazo hauek izatekotan larritasun bat dagoela esan nahi du eta medikuarengana joan behar du. Normalean haur hauek katarro asko izaten dituzte eta Otitisa.

Gortasuna

Gortasuna edo Gorreria entzumena galtzea da. Hau osoa edo partziala izan daiteke. Honetaz aparte akutua edo kronikoa izan daiteke.

Gaixotasun honetaz Otorrinolaringologiako espezialistak arduratzen dira.

Gaixotasun hau dutenek keinu hizkuntza erabiltzen dute beste pertsonekin komunikatzeko. Keinu hizkuntza hau mundu osora zabalduta dago. Nazioarteko keinu hizkuntza bat ere badago.

Gortasunaren eragileak hauek dira:

• Zarata
• Infekzioak
• Toxikoak: Alkoholismoa, drogak, farmakoak, besteak beste
• Traumatismoa
• Gaixotasun sistematikoak
• ORL-ko tumoreak

Gortasun mota desberdinak daude, gorreri neutrosensoriala adibidez, edo Eroapen gorreria eta Goreri mistoa. Arazo honetarako tratamendua audiofonoak jartzea da, honekin hobeto entzuk ahal izango dute.

Zer da itsua izatea?

Itsutasuna, ikusmena galtzea da. Hau osoa edo partziala izan daiteke, mota desberdinak daude itsutasun mailaren arabera. Badira itsutasun kasu desberdinak, jaiotzetik itsu direnean edo urteekin ikusmena galtzen dutenean. Itsutasun hauek batzuetan konponbidea dute oftalmologoen bitartez, baina beste kasuetan ezin da ezer egin.

Itsutasunaren eragilerik nagusienak hauek dira:

• Begi-lausoak
• Glaukoma
• Erretinaren endekapena
• Opakutasun korneala
• Erretinopatia diabetikoa
• Trakoma

Itsutasuna oftalmologoek diagnostikatzen dute. Arazo honetarako tratamendu eraginkorrena Braille sistema erabiltzea da, honekin liburuak irakurri ahal izango dituzte ukimenaren bitartez.

Pertsona bat zentzumen bat kentzen zaionean beste guztiak zorroztu egiten dira eta erraztasun gehiago dute hauek erabiltzeko.